نقش ویژگی های شخصیتی، شیوه های یادگیری و فراشناخت در پیش‌بینی تفکر انتقادی دانشجویان کارشناسی

اهداف: روان‌شناسان و مربیان در تلاش برای درک تفاوت‌های افراد دارای قدرت تفکر انتقادی و فاقد آن هستند. تفکر انتقادی، براساس نظریه دوعاملی، نتیجه تعامل توانایی های شناختی و گرایش‌های شخصیتی است. هدف پژوهش حاضر، بررسی نقش ویژگی های شخصیتی، شیوه های یادگیری و فراشناخت در پیش‌بینی تفکر انتقادی بود. ابزار و روش‌ها: در این پژوهش توصیفی- همبستگی، 240 نفر از دانشجویان کارشناسی دانشگاه شهیدچمران اهواز (130 دختر و 110 پسر) در سال تحصیلی 91-1390 به‌صورت تصادفی چندمرحله ای انتخاب شدند. ابزار جمع‌آوری داده ها، پرسش‌نامه پنج‌عاملی نئو، پرسش‌نامه سبک های یادگیری کلب، پرسش‌نامه آگاهی فراشناختی شرا و دنیسون و آزمون مهارت های تفکر انتقادی کالیفرنیا- فرم‌ب بود. تحلیل داده‌ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل رگرسیون گام‌به‌گام و تحلیل همبستگی کاننی انجام شد. یافته‌ها: بازبودن به تجربه (41/0b=)، وجدانی‌بودن (28/0b=)، مفهوم‌سازی انتزاعی (39/0b=)، آزمایشگری فعال (22/0b=)، مشاهده تاملی (12/0b=)، دانش شناخت (47/0b=) و تنظیم شناخت (29/0b=) در پیش‌بینی تفکر انتقادی موثر بودند. بازبودن به تجربه و وجدانی‌بودن (25/0r2=)، شیوه‌های یادگیری مفهوم سازی انتزاعی، مشاهده تاملی و آزمایشگری فعال (21/0r2=) و ابعاد فراشناختی دانش شناخت و تنظیم شناخت (3/0r2=) نقش مهمی در تبیین تفکر انتقادی داشتند. ترکیب خطی مهارت های تفکر انتقادی (تحلیل، ارزیابی و استنباط) به‌وسیله ترکیب خطی عوامل گرایشی- شناختی (بازبودن به تجربه، وجدانی‌بودن، مفهوم سازی انتزاعی، آزمایشگری فعال، دانش شناخت و تنظیم شناخت) قابل پیش‌بینی بود. نتیجه‌گیری: ویژگی‌های شخصیتی، شیوه‌های یادگیری و فراشناخت به‌عنوان عوامل گرایشی- شناختی، نقش قابل توجهی در تفکر انتقادی دانشجویان دارند.